6 tháng vật vã để xong được modul chuẩn SEO. Mình biết bạn sẽ không mất nhiều thời gian như vậy để học nó nếu bạn có một nền tảng viết lách từ trước và không học theo kiểu nông dân như mình (sáng đi làm tối về tập viết). Nhưng về cơ bản, ai phải bắt đầu từ zero cũng đều khó khăn. Thế nên mình nghĩ nên viết lại chặng đường đã qua để các Newbie có thể mường tượng con đường mình sắp đi thế nào và biết đâu lại rút ngắn được thời gian lang thang lạc lối. Tuy nhiên mọi thứ chỉ là tương đối, mình vẫn nghĩ các bạn chỉ nên tham khảo và tự tìm ra con đường cho riêng mình.
Như vậy, trong bài viết này mình sẽ thuật lại quá trình của bản thân bao gồm các kiến thức cần thiết, các kỹ năng, quá trình rèn luyện, những lầm tưởng thậm chí cả vấn đề tâm lý mà bạn sẽ gặp khi phải tự mình rèn luyện. Tóm lại là đủ cả và trải qua rồi bạn sẽ hiểu.
Đầu tiên là định nghĩa lại NEWBIE. Ưu tiên là dân ngoại đạo như mình, một chữ bẻ đôi về content cũng không biết, tiếp đến là những bạn mới vào nghề viết được tầm 6 tháng đổ xuống. Cá biệt, có một số bạn làm SEO copywriter 1 năm mà cảm thấy viết vẫn chưa chắc tay thì đọc đều ok. Còn dân cao thủ đầu mưng mủ thì thôi “không múa rìu qua mắt thợ”.
1. COPYWRITER LÀ GÌ?
Câu này mình bị hỏi suốt, nhất là khi bạn bè đồng nghiệp cứ thấy lúi húi viết lách suốt ngày đêm. Để cho qua chuyện mình thường nói “Copywriter là người tạo các nội dung để đăng lên báo chí, website và Facebook”. Và họ nói “Ôi zào, tưởng gì, hóa ra là viết thuê, mầy làm được bao đồng mà viết dữ vậy?”
Tóm lại giai đoạn đầu sẽ nhiều người xì xèo về thu nhập bèo bọt của copywriter cùng vô số những trở ngại. Vì thế bạn cần tìm một định nghĩa mang tính truyền cảm hứng cho bản thân và điều này có thể ảnh hưởng lớn tới quá trình tự rèn luyện sau này.
Đối với mình Copywriter là một chiến binh – người luôn sẵn sàng hóa giải mọi vấn đề bằng ngôn ngữ. Bạn cần hóa giải vấn đề cho người đọc. Đằng sau mỗi keyword là một mong muốn nào đó, một khát khao nào đó đang cần được thỏa mãn. Bạn cần hóa giải vấn đề cho khách hàng (người thuê bạn viết), phải giúp họ tạo ra những content chất lượng, tối ưu hóa hiệu quả bán hàng hoặc xây dựng thương hiệu.
Đấy! Trong mắt mình copywriter là NGƯỜI HÙNG. Kẻ có quyền năng vô hạn khi biết tận dụng sức mạnh của ngôn từ. Mình nói không phải tự sướng đâu nhé, “Bình ngô đại cáo” “Nam quốc sơn hà” chẳng phải các bài viết hiệu triệu thiên hạ sao? Vậy có phải copywriter có quyền năng rất lớn không? Tùy bạn lựa chọn.
Đấy hãy tìm cho mình một định nghĩa riêng truyền cảm hứng với bạn. Còn các định nghĩa kiểu academy thì tra cứu thêm từ Google. Nhưng mình thấy nó có tác dụng đọ IQ hơn là giúp đỡ bạn qua những lúc khó khăn.
2. TRANG BỊ KIẾN THỨC GÌ?
Thời mới vào nghề, mình đi học vài khóa về copywriter (mỗi khóa tầm 14-15 buổi), lượng kiến thức về ồ ạt, cuối cùng gần như chết lụt trong đống tài liệu. Mình chắc chắc với các bạn là các kiến thức nền tảng đó là cần thiết, chúng sẽ giúp bạn đi đường dài nhưng phải xóa ngay ảo tưởng rằng học hết chỗ đó là sẽ viết được ngay.
Cụ thể là khi đi học về mình có trong tay 8 bước triển khai bài SEO copywrite, 45 phương pháp sáng tạo nội dung web, 50 nghệ thuật ngòi thủ pháp cùng hơn trăm lời rao ấn tượng. Bạn hãy tưởng tượng chúng giống như cuốn tử điển Oxford xịn nhưng không có nghĩa bạn sở hữu chúng là có thể phi ra ngoài nói chuyện như người bản xứ. Đó là một ảo tưởng rất lớn cho những ai hăm hở đi học và nghĩ rằng đó là phương án nhanh chóng và hiều quả.
Copywriting là một nghệ thuật, ở đó người viết ra nội dung hay chính là một nghệ sỹ
Vậy phải làm sao? Hãy thả lỏng thôi, đón nhận những kiến thức đó như một kiểu ngôn ngữ mới. Hãy nghe, đọc, tìm tòi và quan sát chúng trong môi trường sống của bạn (trên từng trang FB hoặc website nếu để ý bạn sẽ thấy ngay). Rồi khi ngấm đủ bạn sẽ tự động sử dụng chúng mà không cần suy nghĩ.
Một số kiến thức về bài viết chuẩn SEO bạn cần tự trạng bị cho mình hoặc khi đi học nếu thầy cô nói phần này thì đừng gật gà gật gù nhé:
– Các kiểu khách hàng (chủ động và bị động)
– Phân tích nhu cầu, tìm kiếm insight KH
– Cấu trúc căn bản của một bài website (mở thân kết)
– Cách triển khai một bài viết (quy trình từ bước phân tích keyword, tìm ra insight, áp dụng ngòi thủ pháp, viết chuẩn AIDA và biên tập).
Hãy dùng nội dung trong sáng, gây ấn tượng mạnh đối với khách hàng của bạn
– Các cách viết Title, Sapo, CTA (phần này rất nhiều TIP bạn mới bắt đầu chỉ học cách viết cơ bản đúng chuẩn rồi sau đó sẽ luyện cách viết hay sau, nếu ko sẽ rất tẩu hỏa nhập ma)
– Các yếu tố kĩ thuật của một bài viết chuẩn SEO…
Đó, về mặt kiến thức có lưng lưng vậy là tạm đủ dùng. Mình nói là đủ dùng không phải đủ thạo nghề. Điều đó có nghĩa khi ai đó góp ý bài viết cho bạn, họ nói bạn hiểu, nếu không rõ có thể tra cứu Google. Chứ cái này bạn không biết thì không ai hỗ trợ bạn được.
3. SEO COPPYWRITER CẦN NHỮNG KĨ NĂNG GÌ?
Viết bài chuẩn SEO là một hoạt động nghề nghiệp. Đã là nghề thì chắc chắn đi kèm với kĩ năng. Chỉ có điều những kỹ năng này không ai dạy được mà chỉ có thực hành nhiều lần và đúc rút cho bản thân.
Từ quãng thời gian rèn luyện 6 tháng, mình thấy SEO copywriter nói riêng và copywriter nói chung nên tự trang bị cho mình các kĩ năng như kỹ năng giải quyết vấn đề, tưởng tượng, tổng hợp thông tin…
Kĩ năng tìm và giải quyết vấn đề: Khi KH “lạch tạch” gõ từ khóa có nghĩa là họ mang trong mình một vấn đề hoặc sâu sắc hơn sẽ là một insight cần được thỏa mãn. Nếu bạn nhìn từ khóa mà chỉ thấy từ khóa thì bài viết sẽ nông và không mang giá trị lớn. Hãy học cách tìm trúng vấn đề và đánh thẳng vào insight KH (nói nghe gọn gàng mà làm thì cả quá trình.
SEO COPYWRITING hiệu quả đem lại tiềm năng to lớn trong cách tiếp cận khách hàng
Kĩ năng tưởng tượng: Tại sao mình nói tưởng tượng là kĩ năng. Thì rõ ràng với một số người (như mình) nó không phải thứ trời phú nên dành rèn luyện. Trước khi viết khoảng 5 phút, mình thường ngồi tưởng tượng một cách cụ thể về KH. Mình thấy KH của mình ngồi trước máy tính, đang gõ lách tách. Họ mặc trang phục gì, khuôn mặt ra sao, độ tuổi giới tính thế nào? Thậm chí mình còn tưởng tượng cảnh họ sung sướng khi đọc xong bài của mình nữa. Trí tưởng tượng còn giúp bạn nhiều thứ: đánh vào cảm xúc, tạo viễn cảnh, đồng hành cùng người đọc v..v..
Kĩ năng tổng hợp và phân tích thông tin: Kĩ năng này đặc biệt cần thiết ở SEO copywriter. Để bài lên TOP, ít nhất bạn phải biết TOP10 viết gì để lựa chọn cách viết vượt trội hơn. Khi mới tập viết mình hay lập một bảng excel ghi rõ Title, link và giá trị của từng bài trong TOP10. Sau đó mới sử dụng phương pháp Curation để tìm ra cách viết tốt hơn (sau này tôi sẽ chia sẻ về curation).
Đó chỉ là giai đoạn đầu, khi mình phải tham khảo rất nhiều bài của đối thủ. Giai đoạn sau, mình tập trung vào insight KH, đặc trưng sản phẩm và tìm các cách viết phong phú hơn. Lúc này tôi tiếp tục sử dụng excel và đặc biệt cung cụ Mindmap để phát triển ý tưởng. (thật sự kỹ năng này không viết hết trong vài dòng được nên cho mình nợ ở bài khác).
Đây chỉ là 3 kĩ năng mà mình thấy nổi trội nhất trong quá trình viết bài SEO. Còn ngoài ra bạn cần tự tìm ra những kĩ năng giúp ích nhất cho mình: kĩ năng dùng từ điệp âm điệp ngữ, kĩ năng kể chuyện, kĩ năng tạo thiện cảm v..v..
Kỹ năng viết bài chuẩn SEO đòi hỏi Copywriting phải rèn luyện rất nhiều
4. RÈN LUYỆN RÈN LUYỆN VÀ RÈN LUYỆN
Dù bạn không có nền tảng viết lách, không có tố chất văn thơ hoặc không có tỉ thứ hậu thuẫn thì việc rèn luyện sẽ san bằng mọi khoảng cách. Rèn luyện là vũ khí lấy lại công bằng cho bất cứ kẻ đam mê nào. Mình không chém gió mình là một minh chứng cho điều đó. 6 tháng trước, mình là dân kĩ thuật cục mịch văn không quá 3 gạch đầu dòng nhưng do điên cuồng luyện tập mà bây giờ viết khoảng 2000 từ với đầy đủ kĩ thuật là thấy hết sức bình thường.
Thời điểm đầu, mình gần như đánh vật với mỗi bài viết. Chỉ có 500-700 chữ cái mà mình cần đến 3 ngày để nặn ra. Sau này mình rút kinh nghiệm, các bạn mới nếu chưa bị áp lực cần có bài thì chưa nên ép mình viết ngay. Nên dành thời gian đọc thì tốt hơn.
Đọc là đầu vào, viết là đầu ra. Đầu vào của bạn không tốt (thậm chí không có) thì lấy gì để cho ra. Nhưng đọc cần có cách, đọc như cách bạn đọc từ trước đến nay đâu có tác dụng cho việc viết đâu. Cách đọc như sau nhé (cái này là cô giáo mình dạy mình không tự bịa đâu).
Copywriting luôn đòi hỏi nỗ lực sáng tạo không ngừng
Hãy đọc những bài viết ngắn và chính thống như báo vietnamnet.vn, vnexpress, 24h… và trước hết đọc các mục chuẩn như thời sự, kinh tế, thế giới… Các bài viết trên đó thường phải do người cứng tay viết. Đọc không cần nhiều nhưng chậm và ngấm. Mỗi lần đọc xong phải rút ra bài học: bài viết đủ mở thân kết không, dụng ý bài viết là gì, người viết dùng ngôi nào để nói chuyện, góc nhìn là gì … Và quan trọng nhất là chú trọng vào mạch viết và logic các ý trong bài. Đừng chỉ đọc và nghĩ trong dầu, hãy viết hẳn ra ngoài theo form chuẩn để tập khả năng tư duy của người viết. Đo đó, điểm mấu chốt là ĐỌC CHẬM VÀ NGẤM.
Đó bước đầu tiên, sau đó là bắt chước. Cái này mình tự nghĩ ra, do mình không nắm được mạch tư duy và cảm xúc của bài nên đành… tập chép chính tả. Đúng nghĩa đen luôn đấy. Một màn hình để nhìn, và một màm hình mình để bản word và chép lại.
Khi chép, mình vừa chép vừa ghi nhận từ mới vì không phải từ hay nào trong tiếng Việt mà bạn cũng nhớ và sẵn sàng dùng nó trong văn viết đâu nhé. Chép rồi nhắm mắt tưởng tượng mạch văn, chép rồi cảm nhận cảm xúc người đọc thay đổi ra sao… Cứ như vậy, mình học cách nắm bắt linh hồn của bài viết. Và cũng không mất quá nhiều thời gian chỉ cần 30 phút mỗi ngày là đủ. Mình vẫn áp dụng phương pháp này mỗi khi bắt tay rèn luyện một thể loại content mới. BẮT CHƯỚC VÀ CẢM NHẬN.
Tiếp sau đó là thói quen viết. Mình nhấn mạnh là THÓI QUEN VIẾT. Vì ở giai đoạn này bạn sẽ chưa viết đúng ngay kĩ thuật luôn, nếu có viết sẽ như đánh vật luôn. Hãy nuôi dưỡng thói quen và sở thích viết. Đọc xong một bài báo hay tóm tắt lại nó theo cách nhìn của bạn. Tập chép xong một đoạn văn, hãy đổi vị thế để viết lại theo góc nhìn khác… Hay đơn giản, tập viết blog, viết status FB mỗi ngày. Chỉ cần 15-20 phút mỗi ngày vậy thôi. Bạn tin hay không thì tùy nhưng khoảng 21 ngày làm vậy, nếu không viết bạn sẽ cảm thấy ngứa ngáy và phát cuồng đấy.
Tiếp theo là tập viết theo khuôn khổ. Hãy định một khoảng thời gian yên tĩnh để viết theo form chuẩn. Mình đã tạo ra một form liệt kê các yêu cầu cụ thể cho bài viết đó: từ khóa, đối tượng hướng tới, concept, thủ pháp, nghệ thuật, thể loại AIDA…. Có bản form đó mới bắt đầu viết nhé, nếu còn viết tự do bạn còn là dân phủi, khi viết có ý thức kĩ thuật, chúc mừng bạn bước vào thế giới chuyên nghiệp.
Nói thật bước này chán khủng khiếp, bốc phét thì dễ mà viết có chủ đích thì “lầy” vô cùng. Lúc này mà chán quá thì mang cái định nghĩa copywriter truyền cảm hứng của bạn ra mà dùng nhé. Đùa chứ cứ nhẹ nhàng, từ từ kết hợp với kỉ luật thì sẽ qua hết.
Nếu bạn muốn phát triển kĩ năng viết bài biến hóa thì chưa nên dừng ở bước này. Mỗi từ khóa nên làm khoảng 3-4 version. Tức là tạo ra những bản yêu cầu về concept, thủ pháp, thể loại khác nhau để triển khai các góc nhìn khác nhau. Làm như vậy nhiều lần trên mỗi từ khóa bạn sẽ tập cách tư duy đa chiều, linh hoạt trong việc xử lý vấn đề của KH.
Nói chung viết là một quá trình cần sự kiên trì, tỉ mỉ cùng sự nuôi dưỡng tình yêu mỗi ngày. Vài trăm chữ này sợ không tả hết.
Để mình next sang phần cuối không bạn sẽ ngất mất.
PR_SEO_Copywriting
5. TẠO MÔI TRƯỜNG CONTENT XUNG QUANH BẠN
Cái này đơn giản lắm, thích la cà một chút là được. Hãy vào những group chuyên về content như Cùng Làm Content Marketing, cộng đồng Isocial…, kết bạn với những nhân tố ưu tú trong làng viết lách như anh Đức Sơn (Plato), Phan Hải (Xanh Media), Bùi Quang Minh Tú v…v… phần này có bạn Hoàng Minh Ngọc viết rất kỹ trong bài CONTENT MARKETING – CON ĐƯỜNG NÀO CHO NEWBIE? nên mình không viết lại.
Ngoài ra hãy kết bạn với những người đồng trang lứa với bạn. Đồng trang lứa không phải là cùng tuổi mà là những anh em bạn bè trong cộng đồng copywriter nói riêng và dân làm content nói chung. Và tất nhiên là kết bạn cả với dân SEO kĩ thuật nữa. Mình rất hay theo dõi bài viết của một SEOer là Ninh Thành Nam. Vì có thông tin mới nhất về SEO là bạn ấy cập nhập luôn và văn phong của bạn ấy cũng rất hay và đặc thù. Dân mới viết content SEO có thể tìm đọc bài CÔNG THỨC VIẾT BÀI CHUẨN SEO THEO GOOGLE của Nam rất đơn giản mà lại hiệu quả thực dụng.
Đấy, có một môi trường toàn người làm content, sáng mở mắt ra là bạn được đọc tin mới, cập nhập những kĩ thuật hay nhất, bí ý tưởng lên group là được hỗ trợ, đêm về nhỡ có phải cày bừa thì hô một câu là cả chục đứa ý ới đáp lại (bạn biết bạn không đơn độc.
Đấy 6 tháng của mình cũng không có gì nhiều nhặn, loanh quanh chỉ là tìm một lý do đủ lớn để học viết, tự tìm cách truyền cảm hứng cho mình, trang bị những kỹ năng kiến thức cần thiết, tạo môi trường content bao quanh. Và đặc biệt là RÈN LUYỆN, RÈN LUYỆN, RÈN LUYỆN.
Nội dung luôn rất quan trọng khi SEO
Bài viết dù dài, nhưng chỉ là bức tranh toàn cảnh cho một chặng đường, các vấn đề cụ thể như từng kiến thức cơ bản, cách rèn một kĩ năng hay đơn giản làm sao để mỗi ngày thức giấc bạn đều yêu nghề hơn mình sẽ thu xếp thời gian để viết rõ hơn.
Sao rồi, bạn có đọc đến đây không? Đọc rồi có còn muốn đi con đường này không. Mất công nhưng vui và là nền tảng giúp bạn chinh phục thế giới Copywriter đấy. Đọc rồi có điều gì chưa hiểu hoặc muốn nói kĩ hơn không? Nếu có cứ comment nhé. Mình hứa sẽ trả lời hết sức trong sự hiểu biết của mình. Mà hỏi là cách học hay nhất đấy. Hôm nào, viết một bài về “Học cách học” nhé.
